Hatice Gergersoy- GÜNDEM
ADANA- Hatay’ın Samandağı ilçesinin 7 km uzaklığında yeşil bir vadiye kurulmuş küçük bir köy, Vakıflı…
Meyve ağaçlarının gölgesindeki tek tük tarihi evler, vadi boyunca uzayıp gidiyor, kuş cıvıltıları ve kayalardan akan suların sesi, köyün yüksek yerindeki kilisenin çan sesleriyle birleşince insan kendisini bambaşka bir dünyada hissediyor. Kocaman ağaçların koyu gölgesine oturmuş sohbet eden yaşlılar, gün boyu Türkiye’nin tek Ermeni köyü olan Vakıflı’nın da böyle giderse ömrünün pek uzun olmayacağını düşünüyorlar. Yaşlıların en büyük hasreti çocuk ağlayışları, genç yüzler, düğünler… Yeşillikleriyle kaplı 20 haneli köyde yaş ortalaması 40. Köyün ilkokulu çocuk olmadığından bu sene kapatılmış.
Köylüler çocuklarının köyü terk etmesinden şikayetçi değiller. Büyük kentlere, Avrupa’ya giderek hayatlarını kurtardıklarını düşünüyorlar ancak yüzlerinden yalnızlığın verdiği hüzün hiç eksilmiyor.
Köyde eski bir kilise var. Kırık, dökük… Yenisinin yapılmasına izin verilmiyor. Eskisini onarmak ise bürokrasi engelinden dolayı zor. 33 yaşındaki Harutyan Kuş “Antakya’daki papaz iki haftada bir geliyor, ayinimizi yapıyoruz ama köyümüze en kısa zamanda İstanbul’dan bir papaz gönderilecek.” diyerek beklentilerini dile getiriyor. Köyün sorunları hakkında konuştuğumuz 66 yaşındaki Nubar Manca, “Şimdiye kadar devletten hiçbir şey istemedik. Her şeyimizi kendimiz yaptık. Sadece içme suyu sorunumuz var. Onunla da senelerdir uğraşıyoruz, hatta belediye ile mahkemelik olduk yine de köyümüzün içme suyu gelmedi.” diyor. Vakıflılar, içme suyunu 500 metre uzaklıktaki bir vadiden taşıyor. Oysa, Samandağ’ın su şebekesi Vakıflı’nın ortasından geçiyor.
Vakıflı, Samandağ’ın eski Ermeni köylerinden biri ancak adı Ermenice değil. Köyün adının ilginç bir öyküsü var. Rivayete göre Sultan İkinci Mahmut, Mısır seferinin yaparken buradan geçer ve köyde rastladığı bir katır kervanıyla Şam’a kadar yük taşır. Karşılığında da “O köyün aşarını sana vakfediyorum.” der. Bu olaydan sonra köy Vakıflı Köyü olarak anılır.
Vakıflı köyünün çevresinde bulunan Kebusey, Arndey, Hablek, Keyığın ve Batlas adlı Ermeni köyleri 1939 yılında Hatay’ın Türkiye’ye bırakılmasından sonra boşalmaya başlamış ve boşalan köylere Türk aileler yerleştirilmiş. Artık Kebusey Kapısuyu, Arndey Hıdırbey, Hablek Eriklikuyu, Keyığın Yoğunoluk, Batlas da Tekepınar olmuş. Aynı yıllarda Vakıflı’dan da çok aile göçmüş. Köyün nüfusunun üçte ikisi köyünü terk ederek Amerika ve Avrupa ülkelerine gitmiş. Köy, tamamen boşalmadığından giden ailelerin topraklarına Türkler yerleştirilememiş ve topraklara Vakıflar Müdürlüğü el koymuş.